Groninger Museum; Marc Bijl – Urban Gothic

Het is vrij gemakkelijk om een anarchistische kunstenaar te worden. Je begint simpelweg met brutale acties die als het even kan illegaal zijn, gebruikt en misbruikt beelden van anderen en […]

Het is vrij gemakkelijk om een anarchistische kunstenaar te worden. Je begint simpelweg met brutale acties die als het even kan illegaal zijn, gebruikt en misbruikt beelden van anderen en als het even kan doe je ingrepen in de openbare ruimte die de pers halen. Maar op een gegeven moment moet je daar toch overheen en wordt je zelfs geannexeerd door het reguliere museumcircuit. Wat blijft er dan nog van dat anarchisme over?

Marc Bijl is volgens mij het voorbeeld als het gaat om een anarchistische kunstenaar. Hij werd bekend met onder andere een Lara Croft overdekt met teer en een ingreep bij Kassel net na de aanslagen op het WTC. Daar schreef hij op de zuilen het woord ‘Terror’.

Maar ook hij ontkomt inmiddels niet meer aan museale tentoonstellingen en laat nu een retrospectief zien tot nu toe. Dat is lastig, want niet alleen is het Groninger Museum lastig (de kleuren van de wanden zitten vast aan een model van Peter Struycken en daar moet je maar net mee overweg kunnen) hoe houd je als kunstenaar die rauwheid en anarchistische ondertoon er in?

Dat blijkt lastig te zijn. De ruimtes zijn te vol, een selectie maken uit een oeuvre met veel bekende werken is lastig maar een strenge selectie kan geen kwaad. Het kan ook aan de  te klassieke opstelling liggen. Bij een anarchist verwacht je toch ook een radicale manier van inrichten maar die is (afgezien van het volle ervan) erg museaal. Werken netjes op het hart, mooie hoogte, beelden op mooie witte sokkels (al met graffiti tekst er op). Alleen bij de ‘beeldentuin’ wordt dat patroon doorbroken. De wanden met graffiti en de ruimte waarbij bouwhekwerken staan doorbreken het ook enigszins maar doen toch nog erg voorzichtig aan. Een actie van vergelijkbare waarde als bij Documenta waar Bijl minder respect toont voor het gebouw zou juist bij een museum, waarbij de architectuur zo beroemd is, geen slecht idee zijn geweest. Bij Upstream toont hij zijn werken juist op een hele heldere wijze op een manier waarop de werken elkaar niet in de weg zitten, hier in het museum zitten ze elkaar vaak wel in de weg.

Afgezien van een rammelende presentatie zijn de werken zelf ontzettend sterk. Waarschijnlijk zal het voor veel bezoekers van het museum een eerste ervaring zijn met het werk van Bijl. Het verbaasde me dan ook niets dat er nog enkele bezoekers geshockeerd reageerden zo af en toe.

Daarnaast is het duidelijk dat hij zich nog steeds ontwikkeld zonder de kern van zijn inhoud te verliezen. De verwijzingen naar pop-cultuur zijn verschoven naar die van de populaire kunst-cultuur. Misschien wordt een anarchist ook wel volwassen. Als iedereen je anarchisme zo geweldig vind is die positie ook moeilijk meer vol te houden en kun je misschien beter ophouden voordat je een karikatuur wordt van je eigen werk. Zoals ook de zanger van The Cure nog altijd make-up gebruikt, op een gegeven moment wordt het ongeloofwaardig en tragisch. Dat is iets waar de oud-rebel Marc Bijl gelukkig geen last van heeft.

Marc Bijl - Modern Structures and Urban Failures (Stencilled and Borrowed, Just to Survive) - Stencil en spuitbus

Marc Bijl – Modern Structures and Urban Failures (Stencilled and Borrowed, Just to Survive) – Stencil en spuitbus

Marc Bijl - Terror & Resist - C-print op dibond

Marc Bijl – Terror & Resist – C-print op dibond

Marc Bijl - The Triumph of Rise and Fall - Staal, hout, spiegel, styrofor en epoxyhars

Marc Bijl – The Triumph of Rise and Fall – Staal, hout, spiegel, styrofor en epoxyhars

Marc Bijl - Afterburner (After Marc Rothko) - Cement, verf en spuitbus

Marc Bijl – Afterburner (After Marc Rothko) – Cement, verf en spuitbus

Marc Bijl - Afterburner (After Josef Alvers) - Cement, verf en spuitbus op doek

Marc Bijl – Afterburner (After Josef Alvers) – Cement, verf en spuitbus op doek

Marc Bijl - I Am Not Afraid Anymore - Hoogglansverf, epoxyhars, cement en spuitbus op doek

Marc Bijl – I Am Not Afraid Anymore – Hoogglansverf, epoxyhars, cement en spuitbus op doek

Marc Bijl - Style - Aluminium Spieraam en verf

Marc Bijl – Style – Aluminium Spieraam en verf

Marc Bijl - Untitled & PORN - Spuitbus op muur & RVS, spuitbus, expoxyhars, teer verf en hout

Marc Bijl – Untitled & PORN – Spuitbus op muur & RVS, spuitbus, expoxyhars, teer verf en hout

Marc Bijl - PORN - Spuitbus op muur & RVS, spuitbus, expoxyhars, teer verf en hout

Marc Bijl – PORN – Spuitbus op muur & RVS, spuitbus, expoxyhars, teer verf en hout

Marc Bijl - The Party is Over - Opblaasballonnen en serpentines

Marc Bijl – The Party is Over – Opblaasballonnen en serpentines

Marc Bijl - Overzicht 'beeldentuin'

Marc Bijl – Overzicht ‘beeldentuin’

Marc Bijl - Disintegration Series

Marc Bijl – Disintegration Series

Marc Bijl - Disintegration Series

Marc Bijl – Disintegration Series

Marc Bijl - Disintegration Series

Marc Bijl – Disintegration Series

Marc Bijl - Teenage Kicks - Drumstel met lampjes, kaarsvet, plastic bloemen, schedel en spuitbus

Marc Bijl – Teenage Kicks – Drumstel met lampjes, kaarsvet, plastic bloemen, schedel en spuitbus

Marc Bijl - Teenage Kicks - Drumstel met lampjes, kaarsvet, plastic bloemen, schedel en spuitbus (detail)

Marc Bijl – Teenage Kicks – Drumstel met lampjes, kaarsvet, plastic bloemen, schedel en spuitbus (detail)

Marc Bijl - La revolutionaire sieme noi - Polyester Lara Croft en teer

Marc Bijl – La revolutionaire sieme noi – Polyester Lara Croft en teer

Marc Bijl - La revolutionaire sieme noi - Polyester Lara Croft en teer (detail)

Marc Bijl – La revolutionaire sieme noi – Polyester Lara Croft en teer (detail)

Marc Bijl - Freedom - Polyester vrijheidsbeeldm teer, patches verf, spuibus en hout

Marc Bijl – Freedom – Polyester vrijheidsbeeldm teer, patches verf, spuibus en hout

Marc Bijl - Don't Tread on Me - Vlag met verf teer

Marc Bijl – Don’t Tread on Me – Vlag met verf teer

Marc Bijl - The Fundaments of Painting (Influential Dutch Thinkers, Beatrix) - Zilververf en spuitbus op doek

Marc Bijl – The Fundaments of Painting (Influential Dutch Thinkers, Beatrix) – Zilververf en spuitbus op doek

Marc Bijl - Equivalent - Gekleurde bakstenen en cement

Marc Bijl – Equivalent – Gekleurde bakstenen en cement

Marc Bijl - I Am Too Sad To Kill You - Spuitbus

Marc Bijl – I Am Too Sad To Kill You – Spuitbus

Marc Bijl - Compositie met fiets en afvalbak

Marc Bijl – Compositie met fiets en afvalbak

De tentoonstelling van Marc Bijl is nog te zien tot en met 1 april in het Groninger Museum.