GemeenteMuseum Den Haag; Mondriaan en het Kubisme – Parijs 1912-1914

100 jaar geleden kwam Piet Mondriaan terug naar Nederland. Op dat moment was hij twee jaar in Parijs maar kwam op bezoek bij zijn zieke vader. Helaas brak op dat […]

100 jaar geleden kwam Piet Mondriaan terug naar Nederland. Op dat moment was hij twee jaar in Parijs maar kwam op bezoek bij zijn zieke vader. Helaas brak op dat moment de eerste wereldoorlog uit en kon Mondriaan niet terug naar Parijs. Met tussenkomst van de kunstcriticus Bremmer exposeerde Mondriaan zestien schilderijen bij Kunsthandel Willem Walrecht. Deze had hij tussen 1912 en 1914 gemaakt in Parijs en had in de tussentijd zijn eigen naar ook veranderd in Mondrian.  In die twee jaar jaar in Parijs was Mondriaan de Nederlandse kunstwereld ontgroeit. In 1908 kwam hij Jacoba van Heemskerck nog wel eens tegen, in 1909 exposeerde hij met Sluyters in het Stedelijk waarmee hij in 1910 ook een kunstgroep oprichtte waar later ook Leger zich bij voegde. Maar in december 1911 vertrok hij dus richting Parijs.

Het opvallende blijkt echter uit de tentoonstelling die nu te zien is bij de tentoonstelling in het GemeenteMuseum, dat Mondriaan die werken die hij toen toonde gebaseerd heeft op tekeningen die hij maakte voordat hij naar Parijs vertrok. Natuurlijk is het mooi om de werken die hij toen liet zien, wat op dat moment zijn beste werken zouden moeten zijn geweest, nu hier samen te zien. Maar de link met de tekeningen zijn nog veel interessanter. Die heeft hij toen blijkbaar meegenomen naar Parijs. Daarvoor hebben ze in het museum niet heel veel ruimte nodig, twee ruimtes zijn genoeg. Maar daar kun je dan ook uren de tijd voor nemen.

Natuurlijk is het mooi om de ontwikkelingen van de kubisten uit Parijs te zien in relatie met hoe er in Nederland werd aangemodderd. Dat Mondriaan uiteindelijk als grote ster zou eindigen is dan nog niet te zien. Maar dat is meer de kers op de taart. De kracht van deze tentoonstelling zit echt in de concentratie werken van die specifieke periode en de relatie tot die tekeningen die nog strikt figuratief zijn.

Hier verder een beeldverslag.

Grote versies van de afbeeldingen door erop te klikken. Enjoy.

Mondriaan Overzicht

Mondriaan Overzicht

Robert Delaunay - La Tour Aux Rideaux (De Toren en Gordijnen) - Olieverf op doek 1910

Robert Delaunay – La Tour Aux Rideaux (De Toren en Gordijnen) – Olieverf op doek 1910

Frantisek Kupka - Study for 'Amorpha' - Potlood over waterverf op papier 1912

Frantisek Kupka – Study for ‘Amorpha’ – Potlood over waterverf op papier 1912

Fernand Leger - Nus Dans La Foret (Naaktfiguren in het Bos) - Olieverf op doek 1909-1911

Fernand Leger – Nus Dans La Foret (Naaktfiguren in het Bos) – Olieverf op doek 1909-1911

Piet Mondriaan - Portret van een Dame - Olieverf op doek 1912

Piet Mondriaan – Portret van een Dame – Olieverf op doek 1912

Piet Mondriaan - Kopie naar de Pieta van Villeneuve-Les-Avignon door Enguerrand Quarton - Olieverf op doek 1912 (Tentoonstellingsprint)

Piet Mondriaan – Kopie naar de Pieta van Villeneuve-Les-Avignon door Enguerrand Quarton – Olieverf op doek 1912 (Tentoonstellingsprint)

Oscar Wilhelm Luthy - Variatie op 'Pieta van Avignon' - Olieverf op doek 1913-1914

Oscar Wilhelm Luthy – Variatie op ‘Pieta van Avignon’ – Olieverf op doek 1913-1914

Jacoba van Heemskerck - Compositie nr 2 - Olieverf op doek 1912-1913

Jacoba van Heemskerck – Compositie nr 2 – Olieverf op doek 1912-1913

Leo van Gestel - Pioenrozen - Olieverf op doek 1912

Leo van Gestel – Pioenrozen – Olieverf op doek 1912

Lodewijk Schelfhout - Landschap met Bomen - Olieverf op doek 1912

Lodewijk Schelfhout – Landschap met Bomen – Olieverf op doek 1912

Piet Mondriaan - Evolutie - Olieverf op doek (drieluik) 1911

Piet Mondriaan – Evolutie – Olieverf op doek (drieluik) 1911

Georges Braque - Verre, Violon et Papier a Musique - Le Violon Valse (Glas, Viool en Muziekpapier) - Olieverf en houtskool op doek 1912

Georges Braque – Verre, Violon et Papier a Musique – Le Violon Valse (Glas, Viool en Muziekpapier) – Olieverf en houtskool op doek 1912

Fernand Leger - Contraste de Formes (Contrast van Vormen) - Olieverf op doek 1914

Fernand Leger – Contraste de Formes (Contrast van Vormen) – Olieverf op doek 1914

Leo Gestel - Olijfbomen, Mallorca - Olieverf op doek 1914

Leo Gestel – Olijfbomen, Mallorca – Olieverf op doek 1914

Jacoba van Heemskerck - Compositie nr IV - Olieverf op doek (jaartal onbekend)

Jacoba van Heemskerck – Compositie nr IV – Olieverf op doek (jaartal onbekend)

Jacoba van Heemskerck - Bild no 10 - Olieverf op doek 1914

Jacoba van Heemskerck – Bild no 10 – Olieverf op doek 1914

Leo Gestel - Vrouw tussen bloemen - Olieverf op doek 1913

Leo Gestel – Vrouw tussen bloemen – Olieverf op doek 1913

 

Piet Mondriaan - Rhodododendrons - Houtskool en pastel op papier 1910

Piet Mondriaan – Rhodododendrons – Houtskool en pastel op papier 1910

Piet Mondriaan - Hooischelf - Waterverf en zinkwit op papier 1897-1898 (Gebruikt voor Compositie I)

Piet Mondriaan – Hooischelf – Waterverf en zinkwit op papier 1897-1898 (Gebruikt voor Compositie I)

Piet Mondriaan - Bomen aan het Gein, Opkomende Maan - Houtskool en potlood op papier 1907

Piet Mondriaan – Bomen aan het Gein, Opkomende Maan – Houtskool en potlood op papier 1907

Piet Mondriaan - Boerderij met Bomen - Houtskool en zwart krijt op papier 1907

Piet Mondriaan – Boerderij met Bomen – Houtskool en zwart krijt op papier 1907

Piet Mondriaan - Boerderij Geinrust - Waterverf op papier 1907 (gebruikt voor Compositie II)

Piet Mondriaan – Boerderij Geinrust – Waterverf op papier 1907 (gebruikt voor Compositie II)

Piet Mondriaan - Compositie met Kleuvlakken, Facade - Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan – Compositie met Kleurvlakken, Facade – Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan - Composition IV - Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan – Composition IV – Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan - Composition V - Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan – Composition V – Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan - Compositie VI - Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan – Compositie VI – Olieverf op doek 1914

Piet Mondriaan - Composition VII - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Composition VII – Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan - Compositie VIII - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Compositie VIII – Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan - Vrouw met haar ellebogen leunend - Houtskool op papier 1908-1909 (Gebruikt voor Compositie XI)

Piet Mondriaan – Vrouw met haar ellebogen leunend – Houtskool op papier 1908-1909 (Gebruikt voor Compositie XI)

Piet Mondriaan - Compositie XI - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Compositie XI – Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan - Compositie XIII - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Compositie XIII – Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan - Dennebosch - Zwart krijt op papier 1906 (gebruikt voor compositie XIV)

Piet Mondriaan – Dennebosch – Zwart krijt op papier 1906 (gebruikt voor compositie XIV)

Piet Mondriaan - Compositie XIV - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Compositie XIV – Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan - Voorstudie voor 'Avond de Rode Boom' - Zwart krijt en houtskool op papier 1908 (gebruikt voor Compositie XV)

Piet Mondriaan – Voorstudie voor ‘Avond de Rode Boom’ – Zwart krijt en houtskool op papier 1908 (gebruikt voor Compositie XV)

Piet Mondriaan - Compositie XV - Olieverf op doek 1913

Piet Mondriaan – Compositie XV – Olieverf op doek 1913

Deze tentoonstelling is nog tot en met 11 mei te zien, en ik denk dat ik zelf ook nog een keer ga kijken in het Gemeentemuseum te Den Haag.