Witte de With; The Part In The Story Where A Part Becomes A Part Of Something Else

Sommige tentoonstellingen zijn zowel briljant en prachtig, als pretentieus en gemakkelijk. Afhankelijk van je humeur is de tentoonstelling The Part In The Story Where A Part Becomes A Part Of Something Else het een of het ander.

Een vijftigtal kunstwerken zijn op uiterst zuivere manier gepresenteerd. Over het algemeen geen meerdere werken op 1 wand, of duidelijk in elkaars vaarwater. Binnen één blik zijn er zelden meer dan 3 werken te zien. Die werken gaan natuurlijk een relatie met elkaar aan, toch lijkt er geen sprake te zijn van een overkoepelend thema.

Natuurlijk, de klokken van zowel Torres als Reed relateren aan elkaar en aan de werken van On Kawara die ook relateren aan tijd, maar tijd lijkt geen overkoepelend thema te zijn waardoor de werken als visuele echo’s vooral de tentoonstelling als geheel samentrekken. Hetzelfde als met de klokken gebeurt met planten die zowel Yeung, De Rooij, Lester als door Sheung gebruikt worden.

Maar ook inhoudelijk is er een continue echo terug te vinden, veel werken refereren heel direct naar andere kunstenaars. Niet zo zeer formeel, maar werk heeft werk van andere kunstenaars geïncorporeerd. Zo hebben Bik van der Pol het werk van George Rickey gebruikt, Pierre Bismuth dat van Bruce Nauman, Freek Wambacq dat van Peggy Franck. En dan hebben we het nog niet over de formele verwijzingen naar andere kunstenaars, de palmbomen die nog altijd refereren naar Broodthaers bijvoorbeeld.

De continue referenties naar elkaar, door elkaar heen, maakt het natuurlijk een associatief feest om naar te kijken. Hoe worden bepaalde werken tegenover elkaar uitgespeeld ook al kun je ze onmogelijk tegelijk zien, en hoe verhouden die werken zich tot de werken die je wel in een oogopslag kunt zien.

Het mooie is dat ondanks al die echo’s alle werken toch op zichzelf blijven staan. De combinaties per oogopslag zijn altijd zo dat de werken elkaar niet een bepaalde visie opdringen. Dat is mooi, want daar waar veel gecureerde tentoonstellingen vooral het verhaal van de curator proberen te vertellen ten koste van die van de kunstenaar blijven ze hier mooi in balans van elkaar. Er is een curator maar die is gelukkig niet al te opdringerig in zijn verhaal.

Maar, wat is dat verhaal dan wel precies? Of is dat nu net het verhaal? Een overkoepelend gegeven wat wel benadrukt wordt, al is het maar vanwege de titel van de tentoonstelling, is de anekdotische kant van nagenoeg alle werken. Het zijn allemaal werken die aan de hand van een kort verhaal inzichtelijk gemaakt worden en gelegitimeerd. In de zaaltekst worden veel werken als een grap uitgelegd. Je kunt als lezer bijna alleen maar ja knikken dat je het werk begrijpt en daardoor de kwaliteit van het werk inziet. Maar, tot op zekere hoogte heeft alle neo-conceptuele kunst dat aspect, dat als kern benadrukken met een tentoonstelling wel erg gemakkelijk. (Er valt op te merken dat het anekdotische aspect van veel conceptuele kunst pijnlijk ironisch is. Daar waar veel pre-conceptuele kunst verweten werd een retinale anekdote te zijn, is het conceptualisme niets meer geworden dan een alleen de anekdote.)

Behalve die eerder genoemde aspecten lijkt er geen overkoepelend verhaal te zijn. Dat maakt het geheel tot drijfzand in die zin dat de keuzes arbitrair worden en hun noodzakelijkheid (los van de functie tot associatie) verliezen. Het bijgevolg is dat, door de uiterst zuivere presentatie, de werken ook tot pretentieus gemaakt worden. Als de noodzakelijkheid van het werk verdwijnt, doet het dus alsof het noodzakelijk is maar in feite alleen maar opvulling is. Als het niet het ene werk is, had het prima een ander kunnen zijn.

Maar toch, ondanks die gemakkelijkheid heb je wel het gevoel dat er echt iets gaande is, alleen lijkt niemand daar de vinger achter te kunnen krijgen. Dat maakt het tot een zeer interessante tentoonstelling zowel voor de bezoekers, als de kunstenaars, als de curatoren en andere betrokkenen. Dit is een tentoonstelling die eerst gezien moet worden, voordat het overkoepelende verhaal zich kan aandienen in plaats van dat het van te voren al bedacht was. En dat zie ik graag vaker.

Trevor Yeung – Mr Butterflies – Palmen, LEDlichten en draaiplatformen

Felix Gonzales-Torres - Untitled (Perfect Lovers) - twee klokken

Felix Gonzales-Torres – Untitled (Perfect Lovers) – Twee gelijk gezette klokken (die al enig tijdverschil hebben inmiddels)

Aurelien Froment – La Piece du Souffleur – 60x60x50cm Beschilderd hout

Chen Zhen – No Way to Sky, No Door to Heaven (hommage to Duchamp) – 210x112x112cm Metaal, plexiglas, as van verbrande kranten

On Kawara – Lat,31,25N Long,8,41E – 84x96x5cm Acrylverf op doek

Lucas Lenglet – Soft Corners – 120x10x10cm Gegoten en gekleurd Polyurethaan & Tim Etchells & Vlatka Horvat – Rotten Days – Dagelijkse schrijf-performance

Joao Vasco Paiva – Translucent Debris – Scherven plexiglas

Bik Van der Pol – Up Close – 800x200x25cm Delen van Two Rectangles Vertical Gyratory van George Rickey & Anthony Marcellini – The Object In And Of Itself – 20x30cm 9 Giclee prints

Ivan Argote – White Cube (Pinata) – 100x100x100cm Mixed Media

Freek Wambacq – Rolled Up Crystal Visions or the Lack of Limitations – 45x220x50cm Tapijt, plakband en Rolled Up Crystal Visions or the Lack of Limitations van Peggy Franck

Douglas Gorden – Letter n 21 Never again, for the last time, ever again for the last time – Vinylletters & Willem de Rooij – Bouquet IX – Vaas met 10 verschillende soorten witte bloemen & A Constructed World – Amphorae – 30x20cm Plastic en stickers

A Constructed World – Amphorae – 30x20cm Plastic en stickers

Sharon Hayes – My Memory Translates Everything into Something Else – 330x420cm Polymeer & Pierre Bismuth – In prevention of technical malfuntion (Unplugged Bruce Nauman video work) – Niet aangesloten monitoren, DVD spelers en DVDs van Bruce Nauman