No Access

Niet ver van waar ik zelf een aantal jaar woonde in Zuid-Limburg, ligt een voormalig NAVO-hoofdkwartier. Ooit ontstaan voor mergelwinning, door de nazi’s omgebouwd als bunker, en in de koude […]

Niet ver van waar ik zelf een aantal jaar woonde in Zuid-Limburg, ligt een voormalig NAVO-hoofdkwartier. Ooit ontstaan voor mergelwinning, door de nazi’s omgebouwd als bunker, en in de koude oorlog ingenomen door de NAVO. Met het uiteenvallen van de Sovjetrepubliek raakte de militaire basis in onbruik. Het is er koud, donker en klam. De sporadisch aanwezige groene verlichting maakt de sfeer nog onheilspellender. De naargeestigheid van de locatie, de grimmige geschiedenis, druipt zo langzaam door op je gemoed. Het thema van de tentoonstelling maakt het er niet gezelliger op, het gaat over vluchten en proberen je heil te zoeken ver weg van geweld, onderdrukking en ander gevaar. Daar tegenover het Westen die angstig de stormvloed aan vluchtelingen probeert buiten de deur te houden. Het binnen houden, en het buiten houden van mensen.

Het onderwerp wordt verdeeld over 21 video’s op verschillende manieren aangepakt. Het verteld over families wiens huis is verwoest door overheersers, die vluchten voor geweld maar vast komen te zitten in een bureaucratische situatie op de Europese grens. Het verteld over hoe Fruit Company Group (van de Chiquita bananen) een bananenrepubliek maakte. Je ziet hoeveel vluchtelingen de tocht niet overleven. En je ziet hoe meermaals de grens leidt tot vreemde situaties. Sommige video’s analyseren heel afstandelijk en analytisch, sommige zijn juist emotioneel en persoonlijk, en anderen zijn bijtend met een vleugje ironie.

Het maakt het tot een tentoonstelling die op deze plek een extra lading krijgt. Hoe indrukwekkend dat militaire complex ook is, juist de mensen krijgen hier een stem. Mensen die ontheemd zijn juist door een militair ingrijpen en een plek zoeken om veilig hun leven te ondergaan. Het liefst waren ze gebleven op de plek waar ze vandaan komen, maar dat kan niet altijd. Dat maakt deze tentoonstelling zo intens. Het toont de menselijke pijnlijkheid van het opwerpen van landsgrenzen. Iets waar we als maatschappij in die luxe Westerse wereld wel eens iets menselijker mee om mogen gaan…

Een absolute aanrader.

Deze tentoonstelling is nog tot en met 13 november te zien bij de Cannerberg te Maastricht.