De catacomben van het toch al donkere Stedelijk Museum in Breda zijn voor de gelegenheid van de tentoonstelling van Pieter Laurens Mol(1946) nog meer duister. De eerste delen van het museum zijn zwart geschilderd en worden stapsgewijs langzaam aan lichter en lichter. Maar het zijn niet alleen de ruimtes die ontnomen zijn van licht, ook de enorme hoeveelheid werken verspreid over de kelder zelf zijn veelal zwart. De melancholie is de rode draad door de tentoonstelling. Het zijn nachtelijke overpeinzingen over het bestaan, als mens en als kunstenaar, op deze kleine blauwe planeet.
Het werk ‘Double Parasite Night’ toont twee gitzwarte vlakken. Het zijn afdrukken van houten panelen waar houtwormen zich lange tijd aan hebben gelaafd. De gaten die de wormen achter hebben gelaten zijn bij de afdruk verworden tot sterren. De afwezigheid van de worm, de afwezigheid van het hout, is geworden tot kosmologische proporties. De onbruikbare platen hout zijn door een eenvoudige ingreep ineens sterrenhemels geworden. Het lezen van de titel en de materialen zijn dan wel noodzakelijk, anders zie je enkel die twee nachtelijke luchten zonder de conceptuele en poëtische gelaagdheid die zo kenmerkend zijn aan de werken van Mol.
De zalen zijn rijkelijk gevuld met stuk voor stuk werken die op het randje van poëtische troost en zwartgallige humor balanceren. Aanwezigheid, afwezigheid, licht, duisternis, het bestaan, de kosmos, steeds opnieuw worden ze tegen elkaar uitgespeeld in beeld en natuurlijk titels en materiaal. Soms in de vorm van een foto, een enkel object en soms een hele installatie.
De tentoonstelling wil nadrukkelijk geen overzicht genoemd wil worden, toch komen de werken uit verschillende periodes van het kunstenaarschap van Mol. Hoewel sommige vroege werken prominent aan het begin van de route getoond worden, en recente werken aan het einde is er niet echt sprake van een chronologisch overzicht. En daarbij valt op hoe werken die al ruim 50 jaar oud zijn blijken niets aan zeggingskracht te hebben ingeleverd ook niet als ze naast hele recente werken hebben. Ja, soms zie je het aan de zelfportretten dat hij nog wat jonger was, en soms aan de vergeling, maar als het werk nu gemaakt zou zijn had je het ook geloofd.
Dat het werk van Mol zo tijdloos overkomt is een grote kwaliteit ook van deze tentoonstelling. Een cultureel historisch kader is niet nodig om het werk te begrijpen, er zijn geen politieke agenda’s of gebeurtenissen die zich opdringen in het werk. Tegelijk kan dat natuurlijk ook als een nadeel beschouwd worden in tijden waarin andere musea nadrukkelijk wel die politieke agenda op tafel leggen. Een enkel werk van Mol kaart de ecologische crisis aan, maar slechts zijdelings. Je zou hem kunnen verwijten wereldvreemd te zijn in een dagelijkse realiteit van oorlog, armoede, inflatie en gastekorten.
Pieter Laurens Mol zijn werk gaat dwars door de waan van de dag heen. Naar de vragen die er echt toe doen, naar het bestaan, naar liefde, naar tijd, door licht en duisternis en weer terug. Voor wie hoopt dat de kunst ons relativering in ons bestaan kan brengen is dit de beste tentoonstelling in een lange tijd. Een absolute aanrader.
Pieter Laurens Mol OverzichtPieter Laurens Mol OverzichtPieter Laurens Mol – Koolvlucht (Boek der Vleugelslagen) – Spiren van ‘hand gemept’ houtskool op papierbladen, 1977Pieter Laurens Mol – Raketstart vanuit de Bredase Binnenstad – Dekwit, zwart en rood krijt op manilla karton 1965Pieter Laurens Mol – The Liaison between Image and Imagination (Leonov’s Kick-Of) – Gesso, alkydverf, inkt was en collage op katoendoek op houten panelen, 1985Pieter Laurens Mol – Zonder TItel (Draagbaar Schilderij) – Olie- en dispersieverf op gips op jute op houten paneel met ijzeren handvat, 1967Pieter Laurens Mol – Twintig na Middernacht – Olie- en aluminiumverf op triplex, greep van de handzaag van de kunstenaar, 1968Pieter Laurens Mol – Nachtstukken – Diverse zwarte materialen in gemengde technieken op karton, vroege jaren ’70Pieter Laurens Mol – The Luminous Prayer – Fotografische zwart-wit inkjetdruk met tekst, 1976Pieter Laurens Mol – Dinsdag 20 februari 1968 – Zwart-wit foto en blikje met asresten van werken van eerste solotentoonstellingPieter Laurens Mol – Double Parasite Night – Afdrukken van houten paneeltjes door houtworm aangetast, 1988Pieter Laurens Mol – The Gloomy Lot – Stalen haardplaat, kolenschop, antracietkolen, kraai en glazen trechters, 1988Pieter Laurens Mol – Kroniek van de Vergetelheid – Koolteer op gips op jute, staalconstructie, stalen bandzagen en glazen trechters, 1988Pieter Laurens Mol – Nocturne – Zwart-wit fotografie, 1978Pieter Laurens Mol – The Night of June 15th-16th – Kleurenfotografie, tekst in letraset, 1976Pieter Laurens Mol – Night Composition – Zwart-witfotografie, 1977Pieter Laurens Mol – Zadel voo rhet Berijden van de Maan – Bladzilver op Oudhollandse nokpan, geschilderde multiplex sokkel, 1986Pieter Laurens Mol – Nachtzwaluw – Vernis op verkoold vurenhouten paneel en zijden vlinderdas, 1970Pieter Laurens Mol – Untitled (A Day of Detachment in the Heat of Heaven) – Cibachrome foto, 2004-2005Pieter Laurens Mol – The Dream Estate – Zinkplaat op hout, linnen kussensloop met zwanendonsvulling, 1996Pieter Laurens Mol – The Dream Estate – Zinkplaat op hout, linnen kussensloop met zwanendonsvulling, 1996 (detail)Pieter Laurens Mol – Hu-Mania – Zwavel en houtskool in cellulose-dispersielijm op papier op jute, 1988Pieter Laurens Mol – Pitch Bomb – Gloeilamphuls afgevuld met pure koolteer, aluminiumverf op hout, 1997Pieter Laurens Mol – Scale of Brightness (The Seven Vices) – Rubberdruk en spenen op fotografische inkjetdruk en eikenhouten lijst, 1987Pieter Laurens Mol – Memorandum – Teer en kraaienveren op houten paneel – 1986Pieter Laurens Mol – Wekker – Geschilderd houten kastje met losse onderdelen van klokmechaniek, 2016Pieter Laurens Mol – Mayday-Mayday and Tarrat – Fotografiehsce inkjetdruken in zwartgebeitste houten lijsten, teerpeklak op gipsafgietsel in blikken emmer, 2011 en 1974Pieter Laurens Mol – Mayday-Mayday and Tarrat – Fotografiehsce inkjetdruken in zwartgebeitste houten lijsten, teerpeklak op gipsafgietsel in blikken emmer, 2011 en 1974 (detail)Pieter Laurens Mol – Obscurum per Obscurius – Zwart-witfotografie en potlood op karton, 1976Pieter Laurens Mol – Estudiar Para Los Angujeros Negros – IJzerglimmerverf, latexverf en stempeldruk op papierblad met perforaties, fluweelpapier en gebeiste eikenhouten lijst, 2020Pieter Laurens Mol – Two Conditions of the Surface of my Work-Table – Synthetische lakverf op zwart-witfotografie en tekst in blinddruk, 1975Pieter Laurens Mol – The Cancellation – Olieverf op geprepareerd katoen, 2004-2005Pieter Laurens Mol – Cancellation (Either Way) – Tipp-Ex-correctielint op fotografische inkjetdruk, 2014Pieter Laurens Mol – Privilege in Profile – Zwart-witfoto, titeltekst in zeefdruk, 1981Pieter Laurens Mol – Untitled – Zwart-witfoto, 1978Pieter Laurens Mol – De Grote Zwartsluier (De Schepping, Gen, 1-2) – Potlood en caseine-tempera op papier, 1977Pieter Laurens Mol – Weerbericht – Katoenwattenbolletjes en tinnen lepel op gezwarte houten basis, onbekende datumPieter Laurens Mol – Berceuse (Les Deux Nids) – Loodmenie met bijenwas op Cibachrome foto, 1985-1987Pieter Laurens Mol – The Artist’s Studio (Portrait of teh Artist in His Studio) – Zwat-witfoto, staalconstructies, loodgietsel, bloempot, glazen pot en loodmenie op kwasten, 2012Pieter Laurens Mol – The Artist’s Studio (Portrait of teh Artist in His Studio) – Zwat-witfoto, staalconstructies, loodgietsel, bloempot, glazen pot en loodmenie op kwasten, 2012 (detail)Pieter Laurens Mol – Untitled (Semper Autumnus) – Zwart-witfotografie, titeltekst in Letraset, 1977Pieter Laurens Mol – De Anonieme Getuigenis – Zwart-witfoto in zinken lijst, Oudhollandse dakpannen, 1976-1985Pieter Laurens Mol – Drawing Myself into the Dark – Potlood op okerkleurig papier met plakkaatgrondering, 1976Pieter Laurens Mol – Depositum Saturnium – Loodmenie op glas, zink op staalconstructie, 1987Pieter Laurens Mol – The Tital Amount – Stalen wandhouder met doorzichtige Cibachrome foto in gelamineerd glas, stalen toonbanken met pigmenten in kartonnen doosjes, 2003-2004Pieter Laurens Mol – The Tital Amount – Stalen wandhouder met doorzichtige Cibachrome foto in gelamineerd glas, stalen toonbanken met pigmenten in kartonnen doosjes, 2003-2004 (detail)Pieter Laurens Mol – The Tital Amount – Stalen wandhouder met doorzichtige Cibachrome foto in gelamineerd glas, stalen toonbanken met pigmenten in kartonnen doosjes, 2003-2004 (detail)Pieter Laurens Mol – Paint Factory (With Odors on the Loose) – Potlood en olieverf op zwart-wit fotografische documentpapier op katoendrager, 2008Pieter Laurens Mol – Die Rote Brücke – Drukwerk in geschilderde houten lijstjes en magneet, 2021Pieter Laurens Mol – Dust in the Dark – Stof uit de werkplaats en zwarte inkt op kunstzijde op multiplex en stalen houder, 1976Pieter Laurens Mol – The Birth of Colour – Fotografische inkjet-afdrukken, drukinkt, zwarte ovalen lijsten, 2015Pieter Laurens Mol – Imment Tempest – Cibachromefoto, 1999
Laat een reactie achter;