Van Abbemuseum; Hito Steyerl

Deze keer ben ik kort door de bocht, een van de meest overgewaardeerde tentoonstellingen die ik dit jaar zal zien. En dat om een aantal redenen die ik hier zal […]

Deze keer ben ik kort door de bocht, een van de meest overgewaardeerde tentoonstellingen die ik dit jaar zal zien. En dat om een aantal redenen die ik hier zal benoemen. Maar eerst, wat is er eigenlijk te zien en wat maakt het de moeite waard om te zien?

In het Van Abbemuseum is de oudbouw nu in gebruik genomen voor een retrospectief van het werk van Hito Steyerl (1966). Haar werk zijn hoofdzakelijk filmessays die gaan over vraagstukken als liquiditeit, zichtbaarheid en identiteit in relatie tot de financiële crisis en de omgang met het internet. Daarmee zijn alle grote actuele vraagstukken min of meer behandeld. Het is daarnaast goed te weten dat ze een Phd graad heeft in filosofie, dat is te merken aan het werk wat inhoudelijk goed doorwerkt is.

Maar, zoals al gezegd, het zijn hoofdzakelijk filmessay’s. Wat bezielt een museum om ruim 3 uur aan filmmateriaal voor te schotelen aan haar bezoekers op oncomfortabele bankjes of semi-artistieke ‘architectonische’ installaties? Een film van 10 minuten is dan overigens nog behapbaar maar het gemiddelde werk van Steyerl duurt aanzienlijk langer. Een praktisch punt is dat je als bezoeker natuurlijk altijd op het verkeerde moment binnen komt lopen en halverwege een film invalt. Oftewel, soms zie je de film praktisch bijna twee maal waarmee je bezoek aanzienlijk langer wordt dan 3 uur.

Dan is het praktischer de films thuis op de bank te zien, en dat kan want het Abbe heeft het één on-line gezet. Dan blijkt in elk geval dat het de concurrentie met andere websites bij mij in elk geval niet aan kan. Maar, je zit dan in elk geval niet op een onhandige halve half-pipe zoals in het museum. Een van die architectonische ingrepen die het werk moeten materialiseren en extra context geven maar in de praktijk behoorlijk discursieve blah-blah blijken te zijn.

Dat het werk leunt op discours blijkt vooral uit de niet-films; een reeks lichtbakken met censuurbalkjes, drie rode schermen en een diapresentatie op diverse teksten en afbeeldingen. Deze werken overtuigen in de regel niet. De censuur balkjes refereren aan foto’s op ebay waarop verschrikkelijkheden te zien zijn die normaal blijkbaar niet getoond mogen worden. De drie rode schermen zouden refereren aan het Rood Geel Blauw, maar dan alleen het Rood want we zitten in problematische tijden. De dia’s gingen over lente-plaatjes (goedkope erotische afbeeldingen uit Japan) waarvan de jpg-code is geglitcht door tekstfragmenten over de lente toe te voegen. Allemaal leuke ideetjes die nergens meer worden dan de inhoud die vervalt tot anekdote.

In zekere zin vervallen de films ook tot slechts discursieve anekdotes. Haar opmerkingen over liquiditeit (in relatie tot het vloeibare), zichtbaarheid (in relatie met pixels), het museum als oorlogsplek, etc etc zijn stuk voor stuk leuk gevonden. Ze zijn alleen niet origineel en bovendien onderhevig aan de inmiddels overbekende internet esthetiek waardoor ze ook visueel niet beklijven. Wat je overhoudt is een filosofisch discours wat geïllustreerd wordt met zo af en toe een grap om niet te droog te worden. Of, zoals in het geval van Loveley Andrea (waarbij ze een bondage foto van zichzelf terugzoekt) en November (over een vriendin van haar die icoon werd) met een autobiografisch sausje om bepaalde vragen omtrent werkelijkheid te kunnen stellen. Intellectueel entertainment dus, wat misschien ook wel het enthousiasme van sommigen verklaard.

Leuk om eens te zien op je laptop maar een grootse museale solopresentatie-waardig gaat me toch een paar stappen te ver. En nogmaals, wat bezielt het Abbemuseum om haar bezoekers ruim 3 uur op die klote bankjes naar films te laten kijken?

Hito Steyerl - Onbekende titel - Drie El Lessitzky's uit de collectie van het Abbe en key-techniek

Hito Steyerl – Onbekende titel – Drie El Lessitzky’s uit de collectie van het Abbe en key-techniek

Hito Steyerl - Strike - Installatie

Hito Steyerl – Strike – Installatie

Hito Steyerl - How not to be seen, a fucking didactic eductional mov file - 14minuten, HD video

Hito Steyerl – How not to be seen, a fucking didactic eductional mov file – 14minuten, HD video

Hito Steyerl - How not to be seen, a fucking didactic eductional mov file - 14minuten, HD video

Hito Steyerl – How not to be seen, a fucking didactic eductional mov file – 14minuten, HD video

Hito Steyerl - Guards - 19,30minuten, HD video

Hito Steyerl – Guards – 19,30minuten, HD video

Hito Steyerl - Liquidity Inc - 30minuten, HD video

Hito Steyerl – Liquidity Inc – 30minuten, HD video

Hito Steyerl - In Free Fall - 30minten HDV filmloop

Hito Steyerl – In Free Fall – 30minten HDV filmloop

Hito Steyerl - The War According to eBay - 6 lichtbakken

Hito Steyerl – The War According to eBay – 6 lichtbakken

Hito Steyerl - The War According to eBay - 6 lichtbakken

Hito Steyerl – The War According to eBay – 6 lichtbakken

Hito Steyerl - Red Alert - 30minuten, HD videoloop

Hito Steyerl – Red Alert – 30minuten, HD videoloop

Hito Steyerl - Lovely Andrea - 30 minuten DV

Hito Steyerl – Lovely Andrea – 30 minuten DV

Hito Steyerl - Lovely Andrea - 30 minuten DV

Hito Steyerl – Lovely Andrea – 30 minuten DV

Hito Steyerl - Shunga - Installatie

Hito Steyerl – Shunga – Installatie

Hito Steyerl - Adorno's Grey - 14,20 minuten HDvideo en vier schuine schermen, plotprints op wand en foto's

Hito Steyerl – Adorno’s Grey – 14,20 minuten HDvideo en vier schuine schermen, plotprints op wand en foto’s

Het werk is nog te zien tot en met 22 juni te zien in het Abbemuseum te Eindhoven, voor wie zich dus een lange middag wil laten martelen. Anders zou ik het houden bij de vaste collectie die gelukkig wel echt de moeite waard is en niet op je laptop te zien is.