PS projectspace; Rebekka von Zimmermann

Van sommige kunstwerken herken je van verre al de maker. De stijl of het handschrift is onmiskenbaar; het bordje is overbodig. Het werk is “signed all over.” Dat is alleen mogelijk wanneer kunstenaars telkens op vergelijkbare wijze werken, ze zetten steeds weer dezelfde materialen en technieken in. Het zijn keuzes die ooit bewust zijn gemaakt en vervolgens systematisch onderdeel van het oeuvre zijn geworden. Sommige kunstwerken ontlenen hun betekenis niet zozeer aan zichzelf, maar aan hun plek binnen een groter geheel. Ze zijn niet langer individuele objecten, maar schakels binnen een oeuvre. Vanuit dat ene werk wordt verwezen naar al die andere — en terug. Het is als een Droste-effect.

Het werk van Rebekka von Zimmermann (1988) draait om die systemische werking. Letterlijk: er zijn verwijzingen naar het binaire systeem, geïntroduceerd door Leibniz, de Duitse tegenhanger van Newton en uitvinder van een mechanisch rekenmachine. Maar ook figuurlijk, in haar eigen praktijk. Sommige werken verwijzen naar elkaar, maar functioneren tegelijk als elkaars negatief. Als schilder ben je tegelijk ook slachtoffer van je eigen systeem, waar je vandaan komt kun je niet ontvluchten en daarmee is een zekere hoeveelheid van handschrift onvermijdbaar.

Hoewel het werk sterk uiteenloopt in beeldtaal en uitvoering, is het juist de variatie die haar handschrift herkenbaar maakt. Denk aan de open penseelstreken, of aan de ogenschijnlijke ongelukjes — verfspatten, druipers — die niet worden weggewerkt, maar integraal deel uitmaken van het uiteindelijke beeld. Het gebruik van de ruwe canvas maakt het onmogelijk om correcties in te voeren als er zich die onbedoelde ongelukjes voordoen. Ze worden onbedoeld, alsnog onderdeel van het systeem.

Het is werk dat zich rationeel laat benaderen, maar zich ook nadrukkelijk als schilderkunst presenteert. Het opereert als systeem én als poging tot het niet-systeem. Een opeenstapeling van schijnbare paradoxen die, als het oeuvre van Zimmermann, verrassend en inspirerend uitpakt.