Giuseppe Penone in De Pont

Zoals belooft een aparte post van het werk van Penone in De Pont. Dat verdient hij namelijk. Hij presenteert in De Pont een selectie van werken van de afgelopen 40 jaar. Daaronder vallen tekeningen, foto’s, sculpturen en installaties.

Press Release

Giuseppe Penone (Garessio, Italië, 1947) was de jongste vertegenwoordiger van een groep Italiaanse kunstenaars die aan het einde van de jaren zestig onder de noemer arte povera (‘arme kunst’) bijeen werd gebracht. Een van de kenmerken van hun kunst was het gebruik van alledaagse en weinig kostbare materialen. De informele en levendig uitziende kunstwerken werden wel gezien als een reactie op de toenemende abstrahering en verontmenselijking van met name de Amerikaanse kunst van die periode. Tot de thema’s van de arte povera behoorden de wortels van de cultuur en het leven, verschillende bronnen van energie, en vooral energie als oerkracht. Penone is de enige in wiens werk de natuur het belangrijkste motief was. Met de groeikracht van de natuur en in het bijzonder die van bomen, lijkt hij nog steeds in een intense en obsessieve relatie te staan.

De tentoonstelling is dus erg gericht op natuur. De manier waarop hij daar mee om gaat maakt het erg luchtig en helder. Daardoor heeft de tentoonstelling een heel open karakter en is toegankelijk voor een heel breed publiek. Zeker voor een museum hedendaagse kunst die vaak, toch wel begrijpelijk, moeite heeft met het elitaire karakter van veel kunst. Het werk van Penone is nergens pretentieus en zeer oprecht en dat verstaat iedere mens.

Bij binnenkomst meteen verwelkomt door een van de toppers van de tentoonstelling die op de perfecte plek staat. Je moet er dicht langs af lopen. Daardoor zie je wel meteen hoe ontzettend veel werk het beeld is geweest.

Respirare lombra (De schaduw ademen) - Brons en laurier bladeren

Dan zie je daar op de achtergrond al een enorme rij met lijstjes. Daarin zitten dus foto’s. Ademtochten. Erg mooi geduldig fotowerk. Hij moest echt op zoek zijn gegaan naar wolkjes in het bos. Hieronder een drietal.

Soffi (Ademtochten) - Zwart-wit foto's

Dan richting de grote zaal. Op de wanden enorme werken. De ene nog imposanter dan de ander maar wel altijd zonder megalomaan te worden.

Spine d'acacia (Doornen van Acacia) - Canvas, eitempera, zijde, acacia doornen, grafiet en typografische inkt

Pine d'acacia e pelle di marmo (Doornen van Acacia en huid van marmer) - Canvas, eitempera, zijde, acacia doornen en Carrara marmer.jpg

De binnenruimte van de zaal was gereserveerd voor een tiental (niet geteld maar zoveel zullen het er ongeveer zijn geweest) bronzen sculpturen met ik denk RVS dat helemaal gepolijst is. De bronzen gedeelten zijn uitvergrotingen van de binnenkant van handen. Als je klei heel stevig vastpakt krijg je dat maar dan kleiner. Daarop zitten dan dus die gepolijste en spiegelende dozen. Als je dan goed kijkt zie je dat in die dozen gaten zitten met daarin weer de handen. Erg mooi. (helaas kon ik nergens het bijbehorende bordje vinden, als iemand meer informatie heeft hoor ik dat graag)

Onbekend? - Brons en RVS (?)

Aan de andere kant van de zaal liggen een ander topstuk, de boomstammen. Penone heeft simpelweg een stel boomstammen gekocht en is deze gaan pellen totdat er weer een boom uit lijkt te komen. Heel veel werk maar prachtig en memorabel. Gegarandeerd dat als ik nu ooit nog balken koop bij de Praxis ik direct hier aan moet denken.

Albero fiume (Rivier boom) - Lariks boomstam

Er hing daarnaast weer een marmer/doorn werk. Ineens bedacht ik me dat het bij het marmer hetzelfde idee is, hij laat de nerven van het marmer zien. In elk geval, ontzettend mooi.

Pelle di marmo e spine dacacia (huid van marmer en doornen van Acacia) - Wit Carrara marmer, canvas, eitempera, zijde en acacia doornen

Dan de kabinetjes induiken. Vaak zijn daar voorstudies te zien, die zijn er hier dan ook. Maar er is ook echt werk, zoals deze: Ontzettend mooi.

Onbekend? - Tekening op wand, papier, papier, pigment en plakband

En deze, let ook op het detail. Ontzettend krachtig werk, zeker gepresenteerd in een kleine ruimte.

Scrigno (Schrijn) - Leren elementen, brons en hars

Scrigno (Schrijn) - Leren elementen, brons en hars (detail)

Dan zijn er natuurlijk nog enkele tekeningen. Kwaliteit is erg wisselend.

Tekeningen "Malevtich" serie - Pigment en plakband op papier

Er hing ook een heus schilderij. Niet zijn beste werk op de tentoonstelling maar zijn werkmethode is zeer puur; pigment op doek. Niet meer of minder dan het middel en de drager. Penone is geen schilder dus, vergeef ik hem meteen dat het schildertechnisch niet zo spectaculair is.

Verde del bosco (Groen van het bos) - Pigment op canvas

Dan was er nog werk wat ik niet echt de moeite waard vond en eerlijk gezegd zelf vond tegenvallen. Zijn foto werken met studies naar het eigen lichaam heb ik de afgelopen maand al vaak genoeg gezien bij afstudeer presentaties. Ik begrijp dan ook niet waarom dit hier moet hangen. Er hangen ook schetsen van diverse ideeën. Maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de schetsen van René Daniëls, enkele jaren terug, bieden deze schetsen nauwelijks verdieping op het werk van Penone. Ik had liever wat meer aparte werken in de wolhokken gezien. Ander geval van “jammer”  is het werk dat ze gebruikt hebben voor de promotie van de tentoonstelling.

Betreft dit werk (eerdere expo);

Het is duidelijk niet zijn sterkste werk in de tentoonstelling. De presentatie die het nu heeft, met een enorme pilaar in het midden, maakt het er niet beter op. Waarom de Pont dan een dergelijk werk als affiche gebruikt heeft is mij volstrekt onduidelijk. Het werk van de bomen spreekt veel meer tot de verbeelding.

Eind goed al goed, het is een super goede tentoonstelling en zeker de moeite waard om even naar Tilburg te komen. Het is lang geleden dat ik een tentoonstelling heb gezien van dergelijke kwaliteit. Het retrospectief van eerder genoemde René Daniëls was van vergelijkbare sublieme kwaliteit. Kortom, gaan!