![Sinds kort hebben we hier voor op het blog iemand die zo nu en dan onze dramatische spelling- en grammaticafouten uit de teksten haalt. Daar zijn we heel blij mee, […]](https://i0.wp.com/www.lost-painters.nl/wp-content/uploads/2011/02/Kunstkritiek1.jpg?resize=560%2C250&ssl=1 "Moeten kunstomschrijvingen helderder?")
Sinds kort hebben we hier voor op het blog iemand die zo nu en dan onze dramatische spelling- en grammaticafouten uit de teksten haalt. Daar zijn we heel blij mee, want dat was heel hard nodig. Dus tof dat je ons zo helpt Esther! Ze wees ons ook op een discussie over kunstkritiek op de site van OnzeTaal. Nu wordt die discussie daar gevoerd vanuit een taalperspectief, maar voor ons is deze minstens even relevant. Aarzel niet om te reageren! Of kijk ook even naar de reacties bij OnzeTaal. Opmerkelijk is ook dat ruim 70% vindt dat het helderder moet.
Moeten kunstomschrijvingen helderder?
Kunst staat in een kwade reuk. Dat blijkt nu de subsidies verlaagd worden. Er zijn wel protesten, maar die klinken toch vooral zelfzuchtig en plichtmatig. Hoe komt dat? Een van de redenen die worden genoemd, is dat het publiek niets van kunst snapt. En dat zou dan weer komen doordat de teksten uit de kunstwereld in een ontoegankelijke stijl geschreven zijn. Verdient het aanbeveling om die kunstomschrijvingen helderder te maken?
| Voorstander | Tegenstander |
|---|---|
Ja, kunstomschrijvingen moeten helderder.Teksten over kunst en kunstwerken staan niet op zichzelf, maar hebben een dienende functie. Ze attenderen het publiek op kunstwerken, lichten die toe en evalueren ze. Of de teksten daarin slagen, hangt ook af van de schrijfstijl. Die mag in ieder geval geen extra barrière opwerpen. Wat te denken van de Raad van Cultuur, die aan de toenmalige informateur Ivo Opstelten schreef dat kunst een domein is waar “samenleven op basis van culturele omgangsvormen wordt uitonderhandeld”? Alsof iemand daar chocola van zou kunnen maken. |
Nee, kunstomschijvingen hoeven niet per se helderder.In jip-en-jannekestijl schrijven over kunst kan niet, en áls het zou kunnen, hielp het niet. Stel dat je wel een makkelijke tekst kon maken over een video-installatie waarin een kunstenaar de veranderende houding tegenover lichaamstransformaties onderzoekt. Dan zou dat alleen maar betekenen dat die installatie geen echte kunst is. Echte kunst is zó nieuw en ontregelend dat het moeite kost om die te bedenken, te maken en te begrijpen. En die moeite zien we weerspiegeld in de stijl van de beschouwingen erover, die even moeizaam en kronkelig is. Elke versimpeling zou een trivialisering zijn, die uiteindelijk juist afbreuk doet aan de waardering van kunst. |
Wat vindt u ervan?
Moeten kunstomschrijvingen helderder?
Een stemming over deze stelling onder de lezers van het tijdschrift Onze Taal en de bezoekers van deze website leverde het volgende resultaat op:
Ja, kunstomschrijvingen moeten helderder. (53 stemmen, 71 procent):
Nee, kunstomschrijvingen hoeven niet per se helderder. (22 stemmen, 29 procent):
Zelf zijn we hier natuurlijk een voorstander van helderheid en openheid, maar ook wij zijn ons ervan bewust dat het soms niet simpeler kan. Wat denken jullie ervan?
Mensen die niet van kunst houden, lezen vaak ook niet. Dus of zoiets nu echt helpt……
@Bertus Ik weet niet of dat echt zo is. Er zijn ook genoeg mensen die van kunst houden en er ook geen snars van begrijpen.
Goed, ietsje genuanceerder dan:
Natuurlijk moet je altijd helder schrijven als je iets over wil brengen.
Maar helderheid is niet alleen een kwestie van regels. Hoewel veel instanties, schrijvers, communicatiemedewerkers en ander publicisten regel 1 (dat je de woord-diarree als in de Raad van Cultuur-brief natuurlijk altijd moet vermijden) al vaak overslaan. Het is ook een kwestie van stijl: de manier waarop je een lezer mee wil trekken naar wat je goed of mooi of belangrijk vindt. En dat kan je alleen maar zelf doen.
Daarbij hoef je je lezers niet te onderschatten. Want als ze kunnen en willen kijken én kunnen en willen lezen, heb je geen enkel probleem. Dan vinden ze je teksten wel.
Maar je moet je lezers ook niet overschatten. Want als ze er geen zin in hebben, lezen ze gewoon niet, al schrijf je de sterren van de hemel. En de mensen die niet willen lezen, gaan niet plotseling lezen omdat je zo helder schrijft. Want ze lazen toch al niet.
Verder kun je vinden dat goede wijn geen krans behoeft. Maar waarom zou je niet mogen analyseren waarom je iets nu zo goed vindt? En waarom zou je niet proberen daar een lezer/kijker in mee te krijgen, door het zo prettig te formuleren dat een ander het ook kan en wil volgen?
En natuurlijk kent ieder vakgebied z’n vakjargon dat soms ook gebruikt wordt om “buitenstaanders” buiten te houden en om de eigen exclusiviteit in stand te houden. Daar is de kunst niet uniek in.
Tenslotte: ik denk niet dat de anti-kunst stemming (mede) komt door het onheldere schrijven. Kunst is gewoon een oncontroleerbare zaak die verdedigd moet worden met andere argumenten dan alleen economische. En in die laatste is men vooral geïnteresseerd. De rest is te moeilijk.
Het is dus gewoon een kwestie van diep zuchten, kunsten werken blijven maken en kunstwerken blijven kijken en helder blijven schrijven over de dingen die je van belang vindt.
@Bertus, dank voor de uitgebreide reactie. Daar ga ik even op zitten broeden 😉 Kom daar later op terug.
Hallo Lost Painters,
Ik heb een redelijke grote aversie tegen kunstpraat; te dure woorden die nodig zijn omdat de auteur uiteindelijk iets vaags en betekenisloos wil zeggen, maar dan zodat het intellectueel en betekenisvol klinkt, maar jullie topic in engels ’takes things to a completely different level of abstract poetry’
Ik ben er wellicht wat laat mee, maar de automatische engelse vertaling is gruwelijk.
Zet er of iemand op die echt vertaalt of hou het bij het Nederlands. Elke Engelsman die dit blog passeert zal denken dat jullie een beetje simpel zijn en dat lijkt me zonde van jullie inzet.
@EvdL,
Je bent nooit te laat om te reageren. Je hebt een punt met de Engelse vertaling. Natuurlijk hebben we niet de mogelijkheid daar iemand op te zetten, tenzij jij je nu aanbied ;).
Inmiddels is het allicht ook niet meer nodig omdat de meeste mensen inmiddels een google account hebben of de browser automatisch vraagt om te mogen vertalen. Het is dus inderdaad misschien verstandig de Engelse automatische vertaling weg te halen.
Wordt er ook wel eens aan de lezer gedacht? Mijn idee is dat je over kunst zo helder mogelijk moet schrijven, maar als een eventuele lezer geen denkraam heeft op dat gebied kan je nog je best doen, dan bereik je even veel als wanneer je kunst aan een dode haas uitlegt. Goed lezen is voor sommige mensen ook een probleem!
@Kees, Daar heb je zeker een punt, op het moment dat de lezer sowieso te weinig notie heeft van kunst wordt het heel lastig schrijven over kunst, en met name de hedendaagse.
Ik wil hier ook even reageren op het stuk van Bertus, jullie beide (en dan doel ik weer ook op Kees) leveren erg interessante bijdrages voor mijn gedachten hieromtrent. Natuurlijk ook omdat jullie zelf ook bloggen zijn jullie ook ervaringsdeskundigen. Ik denk dat Bertus gelijk heeft als het gaat om de economisering van de waarde van kunst, juist omdat de rest soms zo ontzettend moeilijk te duiden is nu. Ik vermoed dat het ook de maten heeft met de enorme veelzijdigheid in het kunstlandschap van nu. Zonder te oordelen, er zijn veel verschillende soorten “kunst”. Ik liep afgelopen donderdag door Amsterdam, en daar viel het mij op dat er veel galerieën waren, waar ik nooit serieus naar binnen zou gaan voor dit blog. Ergens natuurlijk geen goede zaak.
De Henk en Ingrid (om zonder elitair te worden de normale mens even te duiden) zullen van veel hedendaagse kunst geen snars begrijpen, en inderdaad, door jargon nog harder het bos in gejaagd worden. Wat dat betreft doet Hans Hartog den Jager goed werk, die krijgt zelfs Marijn van Kreij toegankelijk voor een groter publiek.
Ik ga hier nog een poosje op zitten broeden, ik denk dat er (ook voor jullie als bloggers) meer te halen valt uit deze problematiek, die niet alleen wezenlijk is voor onszelf maar ook anderen.