know your classics (1); Rembrandt

Weer eens tijd om een nieuw item toe te voegen. Gisteren was namelijk Rembrandt jarig (ach, dat is ook leuk om te weten). Maar toen bedacht ik me dat we eigenlijk nooit echte klassiekers hebben. Of nu ja, kunstenaars die al een flinke poos dood zijn. Van deze namen probeer ik dan werk te zoeken dat wat minder voor de hand ligt.

Dus we beginnen met Rembrandt Haremszoon van Rijn. Bekend van een Nachtwacht en Anatomieles van Dr Tulp. (De ene hangt in het Rijks, de ander in Mauritshuis.) Die bespaar ik je want al vaak genoeg gezien. Hier dus wat werken die je misschien niet direct herkent. Overigens is een rondje Mauritshuis altijd een aanrader. Hebben ze mooie kamer met veel Rembrandts waaronder mijn persoonlijke favoriet; Homerus. (en dan niet te vergeten de Vermeers!)

Homerus - 107x82cm Olieverf

Het is op een beeldscherm natuurlijk niet te zien, maar in het echt is de materialiteit van het schilderij super goed gedaan. Nergens is een afbeelding gemaakt, enkel en alleen suggestie door de verf. Wat ook opmerkelijk is, het was gemaakt in opdracht. Knap dat Rembrandt er ook dan een mooi werk uit weet te toveren. Ik zou er weinig voor voelen om een schilderij dubbel te doen. Hij had namelijk al eerder een Homerus gedaan.

Ander werk van Rembrandt dat naar mijn mening onderbelicht is zijn de etsen die hij zijn hele leven lang maakte. Etsen was in die tijd een medium dat gebruikt werd voor promotie van schilderwerk. Een schilder maakte vaak een ets reproductie van een schilderij om zo zijn werk sneller en makkelijker te kunnen verspreiden. De Duitser Dürer heeft hier voor een groot gedeelte zijn faam aan te danken. Rembrandt was dus ook veel bezig met marketing.

In elk geval heeft Rembrandt dus ook veel etsen gemaakt. Voor velen is hij de eerste echte etskunstenaar. En eerlijk is eerlijk, zijn etsen overtreffen in intensiteit regelmatig zijn betere schilderijen.

De Honderdguldenprent - 28x40cm Ets, drogenaald en burijn

Hier een van zijn bekendste etsen. De Honderdguldenprent. Deze heet zo omdat Rembrandt hem op een gegeven moment zelf wilde terugkopen en bij een veiling er 100 gulden voor neer moest tellen. Toen een heel fortuin. Opmerkelijk is dat sommige figuren nauwelijks zijn uitgewerkt terwijl het wel heel af oogt. Dit heeft ook te maken met Rembrandts fenomenale gevoel voor selectieve focus. Hij maakt scherp wat er toe doet, en houd abstract wat er niet toe doet.

De drie bomen - 21x28cm Ets, droge naald en burijn

Dit vond ik ook een erg mooi etswerkje. De bomen zijn voortreffelijk gedaan. Normaal vind ik landschapjes niet zo spannend, maar hier is door met de burijn heel hard in de lucht te krassen. Daardoor ontstaan daar donkere partijen en het contrast met de witte leegte rondom de bomen maakt het geheel dan veel dynamischer en levendiger.

Ten slotte een van de meest aantoonbaar invloedrijke werken van Rembrandt. De geslachte os is een werk dat sowieso door Soutine uitvoerig is nagedaan. En recenter Marc Mulders. Natuurlijk Francis Bacon ook, maar iets minder letterlijk.

Geslachte os - 94x67cm Olieverf

Soutine - Geslachte os - 138x108cm Olieverf

Heb nog geen idee welke naam de volgende klassieker zou kunnen zijn. Suggesties zijn zoals altijd welkom.