Kluizenaar Kunstenaar Henk Fortuin (1916 – 2007) (inzending Jordy)

[Jordy was weer iets tegen gekomen en schreef voor ons een mooie post en erg mooie docu, dankjewel Jordy.] Kluizenaars zie je niet. Het zijn dan ook kluizenaars, verstoken van […]

[Jordy was weer iets tegen gekomen en schreef voor ons een mooie post en erg mooie docu, dankjewel Jordy.]

Kluizenaars zie je niet. Het zijn dan ook kluizenaars, verstoken van de rest van wereld leven zij in hun eigen, meestal kleine wereldje. De één zoekt de ander niet en daarom komt de ander niet bij die ene terecht, ze zijn immers onbekend voor elkander. Zo was het leven van Henk Fortuin, kunstenaar en kluizenaar in hart en nieren.

Ooit zag ik een documentaire met de titel De nalatenschap van oom Hein op televisie die mij aan het denken zette, nu nog steeds eigenlijk. Het was een documentaire over kunstenaar Henk Fortuin, gemaakt door Bromet & dochters. Ik denk dat iedereen de stijl van Bromet wel kent maar misschien de koppeling met zijn naam niet direct maakt. Het is een man die enkel achter de camera loopt (hij filmt en interviewt tegelijkertijd) en met zijn nasale eentonige stemgeluid de hele situatie analyseert en documenteert.

Deze docu ging over een kunstenaar die volstrekt zijn eigen domein had gecreëerd. De hoofdrolspeler zelf was de grote afwezige, hij was immers overleden en zijn nalatenschap werd door familie en een enkele vriendin uitgeplozen. Bromet registreerde de hele gebeurtenis wat een zeer fascinerende documentaire heeft opgeleverd. Naast het leegruimen van het huis, de vage vroege verhalen over oom Henk en de verbijsterende ‘roddels’ na zijn dood schemert er nog een interessante filosofische vraag door: Bestaat er een privé na de dood?

Het huis van de overleden kunstenaar Henk Fortuin is tijdens zijn leven tot de nok toe vol komen te staan met schilderijen. Een selectie schilderwerken is vakkundig met nette zelfgemaakte lijsten omgeven en opgehangen aan muren die nog net niet zijn ingepalmd door stapels werk. De verstekzaag waarmee de lijsten eigenhandig zijn gemaakt komt enkele keren in beeld. De tuin is een dichtgegroeid bos geworden met her en der een dooie muis.

De familieleden die het huis leeghalen worden geconfronteerd met stapels werk van uiteenlopende kwaliteit. Aquarellen, olieverfschilderijen en pasteltekeningen. Van landschap tot stilleven. De naakten zijn door Henk Fortuin verstopt, onder het tapijt als ik me niet vergis. Deze naaktstudies worden nog gevonden. De familieleden die in deze documentaire het volgepakte huis komen leegruimen hebben nauwelijks een beeld van Henk Fortuin. Ze hebben hem in geen 40 jaar gezien. Ook de schilderijen lijken niet veel waarde te hebben voor hen. Ze worden met stapels buiten gezet, een schifting wordt ter plekke gemaakt tussen goede werken en vuilnisbak. Vervolgens wordt de selectie overgebleven kunstwerken per vrachtbusje naar de opslagplaats te worden gebracht. Ze moeten 3 keer rijden om alles uit huis te hebben gehaald, zo schatten ze in. Wanneer alle werken uit huis gehaald waren, werd er een soort overzichtstentoonstelling gemaakt. Deze tentoonstelling, een soort eerbetoon, werd gehouden in Maassluis – de geboorteplaats van Henk Fortuin.

Het leven van een kluizenaar zoals Henk Fortuin fascineert mij omdat een dergelijk leven tot de verbeelding spreekt op de één of andere manier. Je eigen leven leiden in je eigen wereldje, daar genoeg aan hebben en koning zijn in je eigen domein. Een dergelijk kluizenaarsbestaan kan niet bestaan zonder een woelige wereld er tegenover, dat begrijp ik – een dooddoener wat mij betreft. Maar ondanks deze ogenschijnlijke paradox, spreekt het tot de verbeelding. In een tijd waarin je op allerlei manieren tot de samenleving verplicht bent lijkt het kluizenaarsleven een utopie.

Over de kwaliteit van zijn gemaakte werken kun je eindeloos discussiëren. De aquarellen hebben mijn voorkeur, net als het kluizenaarsbestaan. De volle overgave van kunstenaar Henk Fortuin, zo blijkt bij het zien van de prachtige documentaire, is bewonderenswaardig. Een regionaal eerbetoon, een documentaire op nationale tv en een veel te kort artikel op een blog met wereldse reikwijdte; het kan verkeren.

Hier de documentaire;

of hier; De nalatenschap van oom Hein (in de wetenschap dat diverse browsers nog altijd problemen hebben met filmpjes die gelinkt zijn)